30.06.2011.
Ustavni sud je na današnjoj, 27. redovnoj sednici, doneo rešenje o neprihvatanju inicijativa za pokretanje postupka za utvrđivanje neustavnosti i nesaglasnosti sa potvrđenim međunarodnim ugovorima Zakona o oduzimanju imovine proistekle iz krivičnog dela („Službeni glasnik RS“, broj 97/08).
Ustavni sud konstatuje da osporeni Zakon predstavlja jednu od novina u oblasti društvene kontrole kriminaliteta, a ujedno ispunjenje obaveze proistekle iz potvrđenih međunarodnih ugovora koji su, saglasno članu 194. stav 4. Ustava, sastavni deo našeg pravnog poretka. Ovim zakonom uređeni su uslovi, postupak i organi nadležni za otkrivanje, oduzimanje i upravljanje imovinom proisteklom iz krivičnog dela, čime je napravljen iskorak u odnosu na postojeći sistem oduzimanja imovinske koristi pribavljene krivičnim delom.
Sud je, pored ostalog, utvrdio da se, s obzirom na to da se mera privremenog oduzimanja imovine proistekle iz krivičnog dela može primeniti ako postoji opasnost da bi kasnije oduzimanje imovine proistekle iz krivičnog dela bilo otežano ili onemogućeno (član 21. stav 1. Zakona), njenom primenom vlasnik ne lišava imovine, već se samo sprečava da je koristi odnosno da „oteža“ njeno eventualno kasnije trajno oduzimanje u slučaju da se dokaže da je ona nezakonito stečena na štetu zajednice. Ustavni sud smatra da, ako se ima u vidu krug krivičnih dela u odnosu na koja se može odrediti mera privremenog oduzimanja imovine, a naročito potreba Republike Srbije da se uspešno izbori sa krivičnim delima organizovanog kriminaliteta, korupcije i ratnih zločina, postoji opšti interes koji opravdava preduzimanja ovakve preventivene mere.
Takođe, Sud je ocenio da, s obzirom na to da privremeno oduzimanje imovine proistekle iz krivičnog dela ima preventivni karakter, tj. usmereno je ka otklanjanju opasnosti da kasnije trajno oduzimanje takve imovine bude otežano ili onemogućeno, nema osnova za tvrdnju da rešenje o privremenom oduzimanju imovine proistekle iz krivičnog dela (član 25. stav 2. Zakona) ima uticaj na donošenje meritorne odluke o osnovanosti optužbe protiv određenog lica. Činjenica da o zahtevu za privremeno oduzimanje imovine odlučuje, u zavisnosti od faze postupka, predsednik veća ili veće pred kojim se drži glavni pretres (član 21. stav 3. Zakona), ne dovodi, po shvatanju Ustavnog suda, u pitanje nepristrasnost suda kao jedan od elemenata prava na pravično suđenje.
S obzirom na to da se privremeno oduzimanje imovine proistekle iz krivičnog dela odlikuje preventivnim karakterom, Ustavni sud je ocenio da se prodaja pokretne imovine vrši u cilju očuvanja vrednosti oduzete imovine, a samim tim i ostvarenja krajnjeg cilja zbog kojeg je i doneto rešenje o privremenom oduzimanju imovine - odlučivanja o ispunjenosti uslova za trajno oduzimanje imovine proistekle iz krivičnog dela. Pored toga, vlasnik ima pravo da u skladu sa članom 47. Zakona podnese zahtev za naknadu štete prouzrokovane privremenim oduzimanjem imovine, kao i tužbu za naknadu štete protiv Republike Srbije. Na osnovu toga se može zaključiti da prodaja pokretne imovine u cilju očuvanja vrednosti preostale privremeno oduzete imovine, kao i jemstva koja vlasniku prodate imovine pružaju odredbe člana 45. stav 1, člana 46. stav 1. i člana 47. Zakona, predstavljaju srazmerno i dozvoljeno mešanje države da primeni zakone koje smatra potrebnim da bi regulisala korišćenje imovine u skladu sa opštim interesima (član 58. stav 3. Ustava i član 1. stav 2. Protokola broj 1. uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava).
Prema shvatanju Suda, trajno oduzimanje imovine proistekle iz krivičnog dela je utemeljeno na ideji pravičnosti, odnosno na načelu da se „kriminalnom“ delatnošću ne može steći imovina, tj. da iz neprava ne može nastati neko pravo. Primena trajnog oduzimanja imovine proistekle iz krivičnog dela ima za posledicu uspostavljanje imovinskog stanja koje je narušeno „kriminalnom“ aktivnošću, pa se može govoriti o restorativnom karakteru ovih mere. Taj cilj je jasno izražen u odredbi člana 49. Zakona koja predviđa da se novčana sredstva dobijena prodajom trajno oduzete imovine raspodeljuju za namirenje imovinskopravnog zahteva oštećenog, državnim organima koji postupaju u oblasti suzbijanja kriminaliteta, kao i za finansiranje socijalnih, zdravstvenih, prosvetnih i drugih ustanova.