02.06.2011.
-
Postupajući po predlogu Republičkog javnog tužilaštva od 14. oktobra 2008. godine - ,, za zabranu rada tajne političke stranke (političke organizacije) ,,Nacionalni stroj,, čije je delovanje usmereno na izazivanje rasne i nacionalne mržnje,, - Ustavni sud je na današnjoj, 23. redovnoj sednici, doneo odluku kojom je : 1) utvrdio da je organizacija „Nacionalni stroj“ tajno udruženje, čije je delovanje zabranjeno saglasno Ustavu; 2) zabranio upis u odgovarajući registar koji vode nadležni organi, udruženja odnosno političke stranke sa programskim ciljevima i/ili nazivom navedene organizacije; 3) zabranio navedenoj organizaciji da deluje, promoviše i širi svoje programske ciljeve i ideje; 4) utvrdio da su državni i drugi organi i organizacije dužni da u okviru svojih nadležnosti i ovlašćenja preduzmu mere u cilju sprovođenja ove odluke
-
Ustavni sud je utvrdio da je „Nacionalni stroj“ tajno udruženje čiji je oblik udruživanja zabranjen odredbama člana 55. stav 3 Ustava. Tajna udruženja su zabranjena po sili Ustava. Stoga odluka Suda ima značenje pozitivnog utvrđenja da konkretna organizacije ima karakter tajnog udruženja. Ovakvo stanovište Suda je utemeljeno na sledećim činjenicama utvrđenim u postupku pred Ustavnim sudom: „Nacionalni stroj“ nije upisan u Registar političkih stranaka, u Registar udruženja, niti u odgovarajuće registre koji su se vodili u skladu sa zakonima koji su bili na snazi do stupanja na snagu važećeg Zakona o političkim strankama i Zakona o udruženjima; ova organizacija ima Statut, kao i Program, Proglas za političko delovanje i takozvane Aktivističke savete koji prema svojoj sadržini predstavljaju opšte akte kojima su jasno utvrđeni ciljevi ove organizacije i načini njihovog ostvarivanja; Statutom je uređen simbol vizuelnog identiteta, ali, prema Statutu organizacija „nema zvanične prostorije ili poštansku adresu“, već se kontakti uspostavljaju „lično - po preporuci ili e-mail-om“; organizacija „nema zvanično članstvo“. Iz odredaba Statuta, Programa, Proglasa i „Aktivističkih saveta“, Ustavni sud je utvrdio da ovu organizaciju čine lica koja su joj pristupila radi zajedničkog delovanja na ostvarivanju proklamovanih ciljeva, a koji se u navedenim aktima označavaju pojmovima „aktivisti“, „pripadnici“ ili „saborci“ i da su navedenim aktima jasno i detaljno uređena njihova prava, obaveze i odgovornosti, kao i način i uslovi pod kojima neko može pristupiti Nacionalnom stroju (aktivista Nacionalnog stroja, prema odredbama Statuta, može biti „isključivo pripadnik bele arijevske rase“). Prema Statutu organizacija „nema vođu, ni vođstvo“, a u formalnopravnom smislu ne postoji lice ovlašćeno za zastupanje organizacije, niti se iz Statuta ili drugih opštih akata može utvrditi da postoje zvanični organi sa propisanim ovlašćenjima. Iz pravosnažne presude Vrhovnog suda Srbije Kž1. 617/07 od 6. juna 2008. godine, kao i dostavljenog Izveštaja MUP - a, nesporno se utvrđuje da faktički postoje lica koja, za razliku od „običnih aktivista“, organizuju, osmišljavaju i usmeravaju konkretne aktivnosti organizacije. Sud je takođe utvrdio da, iako Statutom formalno nije uređena unutrašnja organizacija i način finansiranja organizacije, ova pitanja zapravo uređuje takozvani Proglas za političko delovanje, koji se odnosi na „organizaciju i finansiranje“, a iz koga proizlazi da Nacionalni stroj deluje preko „grupa-ćelija“, koje čine „do 5 ljudi sa koordinatorom“ i da se finansira iz članarine i drugih dogovorenih načina „samofinansiranja“, te da su, nasuprot zakonskim obavezama da se podaci koji se odnose na političku stranku, odnosno udruženje građana učine dostupnim javnosti, pravila ustanovljena svim aktima „Nacionalnog stroja“ usmerena na to da se od javnosti sakrije svaki podatak koji bi mogao da dovede do identifikacije lica koja su osnivači organizacije, koja rukovode njenim radom i koja su njeni članovi, kao i do identifikacije gde je sedište organizacije, odnosno iz kog mesta, ko i na koji način organizuje njeno delovanje.
-
U toku sprovedenog postupka Sud je utvrdio da je, sa jedne strane, Nacionalni stroj osnovan radi ostvarivanja ciljeva zabranjenih članom 55. stav 4. Ustava - kršenja zajemčenih ljudskih i manjinskih prava i izazivanja rasne i nacionalne mržnje. Ovakav stav Suda se temelji u Statutom i Programom proklamovanim ciljevima kojima se promovišu rasna i nacionalna nejednakost. Sa druge strane, ova organizacija aktivno deluje na ostvarivanju proklamovanih ciljeva, podsticanjem i upućivanjem svojih pripadnika, između ostalog, da "nauče da koriste i održavaju svo oružje koje im je na raspolaganju", da skupljaju činjenice, informacije i podatke neophodne za "stvar", da budu u formi i "uvek spremni za ulični sukob sa neprijateljem", da formiraju "ekipu za treniranje", da posećuju skupove "neprijatelja" i snimaju šta se radi, da "ukoliko su napadnuti na sred ulice, da se bore do poslednje kapi krvi, kako bi neprijatelj znao da sa njima ne sme imati posla", da uvek deluju revolucionarno i da ne mešaju ideologiju reakcionara sa "idejom", da se bore za Nacionalni stroj "svim potrebnim sredstvima" (tzv. smernice za „življenje života u skladu sa "idealima"“ iz Proglasa za političko delovanje Nacionalnog stroja). To su razlozi zbog kojih je Ustavni sud ocenio da, u konkretnom slučaju, ima potrebe da, saglasno odredbi člana 171. stav 2. Ustava, svojom odlukom uredi i način njenog izvršenja. Stoga je Ustavni sud odredio mere koje vode trajnom eliminisanju postojanja i delovanja takve organizacije time što je: 1) zabranio upis u odgovarajući registar koji vode nadležni organi, udruženja, odnosno političke stranke sa programskim ciljevima i/ili nazivom navedene organizacije; 2) zabranio navedenoj organizaciji da deluje, promoviše i širi svoje programske ciljeve i ideje; 3) utvrdio da su državni i drugi organi i organizacije dužni da u okviru svojih nadležnosti i ovlašćenja preduzmu mere u cilju sprovođenja ove odluke.